М-р Едита Даутовиќ: „За да има жената уште поуспешен кариерен пат, потребно е да биде застапена во сите професии и на одлучувачки позиции“

Интервју со м-р Едита Даутовиќ, основач и генерален менаџер на Агенцијата за недвижности „Милениум“ од Подгорица и претседателка на Здружението на претприемачки на Република Црна Гора повеќе од 10 години. Преку ова Здружение, во изминатата деценија, стотици жени добиле поддршка, мотивација, едукација и простор да се изразат.

М-р Даутовиќ е една од основачките на Балканската мрежа на жени „ Го сакам Балканот“ (I love Balkan) како и една од основачките на Балканското здружение на жени-занаетчии. 

М-р Даутовиќ во интервјуто говори за развојот на црногорската жена низ годините, кога станува збор за нејзниниот едукативен раст, жената како менаџер, претприемач и лидер во општеството. 

„Треба да излеземе од патријархалната рамка за да дојде до израз образованието на црногорските жени и да ги надминеме стереотипите за поделба на трудот и да престанеме да ги учиме децата дека жените обично се кројачки, воспитувачки, учителки, козметичарки, хигиеничарки, продавачки (со должна почит кон сите наведени професии), а дека мажите се државници, лекари, инженери, свештеници, полицајци и физички работници“, вели Даутовиќ. 

М-р Едита Даутовиќ, покрај тоа што е жесток борец за женските права и можности на жените во Црна Гора и на Балканот, таа е и мајка, поетеса и голем хуманитерец. 

Прогласена е за една од најуспешните жени менаџери на манифестацијата „Избор на Најуспешни жени менаџери“ во земјава и регионот во 2022 година во организација на агенција „Марили“, а како член на „Марили Бизнис Клубот“ (МБК), на 2-ри октомври годинава, беше специјална гостинка  во Стопанската комора на Р.С. Македонија, каде им се претстави на новите членки на МБК и имаше свое обраќање. 

Марили:  Почитувана г-ѓа Даутовиќ, со децении сте дел од претприемништвото. Кога и како започна вашата претприемачка бизнис приказна и што точно работите?

М-Р ДАУТОВИЌ: Мојата претприемачка приказна започна пред повеќе од две децении, од внатрешна потреба да создавам, обликувам и оставам белег во општеството. Како магистер по економија, отсекогаш верував дека знаењето има вистинска моќ само кога се претвора во акција.

Ја основав Агенцијата за недвижности „Милениум“ во Подгорица, со цел да му понудам на пазарот не само професионална услуга, туку и доверба, одговорност и етика, кои денес клиентите сè повеќе ги препознаваат како непроценливо богатство.

МАРИЛИ: Во секторот за недвижности, освен со Црна Гора, дали соработувате со земји во регионот и пошироко? Каква е заинтересираноста за недвижности, особено на црногорското крајбрежје?

М-Р ДАУТОВИЌ:  Нашето работење е регионално и меѓународно фокусирано. Соработката со партнери од Србија, Хрватска, Босна и Херцеговина, како и со клиенти од Западна Европа, Русија и Обединетите Арапски Емирати е се поголема и ги проширува нашите хоризонти.

Интересот за црногорското крајбрежје е исклучително голем, особено за Будва, Котор и Луштица, кои сè повеќе стануваат луксузни и барани дестинации.

Црна Гора се смета за бисер на Медитеранот, а ние имаме чест да бидеме мост помеѓу земјата и луѓето кои ја гледаат како свој нов дом.

Постигнавме добра регионална соработка во 2014 година преку „Enterprise Europe Network“ и во 2022 година преку проектот Mobilise SME - програма за размена на мали и средни претпријатија преку Стопанската комора на Црна Гора.

МАРИЛИ:  Вие сте и претседателка на Здружението на жени претприемачи на Црна Гора. Од кога сте на чело на ова здружение и какви резултати се постигнати во текот на вашата работа на кои сте особено горди?

М-Р ДАУТОВИЌ: Јас сум на чело на Здружението на жени претприемачи на Црна Гора повеќе од десет години. Во тој период, стотици жени добија поддршка, мотивација, едукација и простор да се изразат.

Горда сум што преку разни проекти, едукации, конференции и меѓународна соработка, успеавме да ја зајакнеме улогата на жените во бизнисот, но и да ги поместиме границите што ги спречуваа долго време.

Посебно место во моето срце заземаат млади претприемачи кои, благодарение на нашата поддршка, ги направија првите, но храбри чекори кон остварување на своите соништа.

МАРИЛИ: Кажете ни повеќе за достигнувањата и успесите на Балканската мрежа на жени „Го сакам Балканот“ (I Love Balkan), единствената мрежа што ги обединува жените од различни професии на Балканот?

М-Р ДАУТОВИЌ:  Мрежата „Го сакам Балканот“ ( I love Balkan)  е мост што ги поврзува жените од целиот Балкан, од различни професии, религии и култури. Нашата мисија е да градиме дијалог, соработка и солидарност.

Досега организиравме повеќе од 30 регионални собири, работилници, панел дискусии и културни настани што обединија стотици жени. Оваа синергија на различноста станува наша најголема сила, бидејќи заедно можеме да направиме повеќе - не само за економијата, туку и за мирот и културата, како и за соживот достоен за секое човечко суштество.

МАРИЛИ: Вие сте и една од основачите на Балканското здружение на жени занаетчии. Што конкретно е постигнато преку работата на ова здружение, со оглед на тоа дека занаетчиската индустрија е во континуиран пад?

М-Р ДАУТОВИЌ: Преку проектот „Западен Балкан“ ја формиравме една од најзначајните мрежи на жени во занаетчиството во Југоисточна Европа - Балканското здружение на жени во занаетчиството. Овој повеќегодишен проект ги собра жените од сите земји од Западен Балкан, но и од Молдавија, Романија, Бугарија, Украина и Белорусија.

Тоа беше мост на соработка, размена на знаења и заедничка борба за зачувување и унапредување на занаетчиските вештини кои се во опасност од исчезнување. Ова донесе многу придобивки и за членките на Здружението на жени претприемачи на Црна Гора, бидејќи многу од нив имаа можност да се преквалификуваат, да стекнат мајсторски вештини, дополнително да се едуцираат и да го подобрат своето знаење преку пракса во Германија.

Тие жени се вратија не само со знаење, туку и со нова верба во себе, подготвени да ги користат своите раце и умови за да започнат свој одржлив бизнис.

Занаетчиската комора Кобленц и германската бизнис организација SEQA и Занаетчиската комора Кобленц го спроведоа проектот Западен Балкан. Проектот е финансиран од германското Сојузно министерство за меѓународна соработка и развој. Минатата соработка, исто така, придонесе за развој на женското претприемништво во земјите од регионот.

Занаетите се душата на еден народ - традицијата, идентитетот и духот на заедницата се вткаени во нив.

Преку работата на нашето Здружение, успеавме да оживееме многу заборавени занаети, да започнеме работилници низ целиот регион и да обезбедиме конкретна поддршка на жените кои сакаат да се изразат преку ракотворби и на тој начин да го зачуваат културното наследство.

Организираме саеми, изложби, едукација и менторска поддршка што ја поврзува традицијата со современите пазарни трендови.

Нашата цел е јасна - занаетчиството да не остане во минатото, туку да стане модерна можност, шанса за економска независност,  како и креативно изразување и зачувување на идентитетот. Веруваме дека занаетчиството не е само работа - тоа е повик, уметност и начин повторно да се поврземе со себе и со нашата заедница.

МАРИЛИ: Вие сте креатор и организатор на настанот „Моќта на жените“ . Колку долго го организирате овој настан и колку е важен за вмрежување на жените од регионот?

М-Р ДАУТОВИЌ: „Моќта на жените“ е многу повеќе од настан - тоа е движење кое трае веќе 13 години и ги поврзува и здружува жените од Црна Гора, регионот и дијаспората. Преку панел-дускуции, промоции, изложби и дружења, создаваме простор за споделување искуства, идеи и поддршка. Вмрежувањето што се случува на настанот многу често прераснува во конкретни проекти, партнерства и пријателства. Моќта на ова собирање лежи во автентичноста и искреноста - жени кои не се натпреваруваат, туку се поддржуваат и се воздигнуваат меѓусебно.

МАРИЛИ: Со што се соочуваат претприемачките, деловните жени и менаџерките во Црна Гора и каква е нивната позиција во општеството?

М-Р ДАУТОВИЌ: Во Црна Гора, како и во светот, моделот што ги фаворизира мажите во деловниот свет сè уште доминира, но бизнисот веќе не е само машка област.

Амбициозната и упорна жена денес може да успее дури и во општество полно со разни предрасуди и бариери како нашето, но ќе мора да помине низ потежок пат во споредба со нејзините машки колеги и да плати повисока цена.

Да се ​​биде претприемач е тешко, а да се биде жена претприемач е двојно потешко. На многу деловни жени не би им пречело денот да трае подолго од 24 часа, бидејќи без разлика колку работат, семејството мора да има приоритет во денот.

Треба да излеземе од патријархалната рамка за да дојде до израз образованието на црногорските жени и да ги надминеме стереотипите за поделба на трудот и да престанеме да ги учиме децата дека жените обично се кројачки, воспитувачки, учителки, козметичарки, хигиеничарки, продавачки (со должна почит кон сите наведени професии), а дека мажите се државници, лекари, инженери, свештеници, полицајци и физички работници.

Тоа е многу важно бидејќи за жената да следи нагорен кариерен пат и да биде на највисоко ниво на донесување одлуки, таа треба да биде застапена во сите други професии и самата да биде на позиција да донесува одлуки.

Засега, ситуацијата е таква што често можам да кажам „додека сум си сама себе доволна...“ а во тоа можат да се најдат повеќето жени претприемачи. А зад секоја успешна жена, особено на Балканот, не стои маж, туку мајка или свекрва, а во многу случаи само самата таа. Жената е погрешно разбрана на почетокот на нејзината кариера и кога започнува бизнис, а исто така се соочува со системски пречки, нема доволно градинки и продолжени престојувања за деца. Тоа мора да се реши на повисоко ниво или еве една добра бизнис идеја,  некој да започне таков бизнис.

За жал, мнозинството жени во Црна Гора сè уште не постигнуваат завидни позиции и позиции во општеството, иако сочинуваат 51,6% од вкупното население. Тие се обидуваат да бидат рамноправни и бараат потребна поддршка, која дефинитивно треба да им се обезбеди. Поддршката се обезбедува, но за жал таа е недоволна за сегашните околности.

МАРИЛИ: Неодамна бевте специјален гостин во „Марили Бизнис Клубот“, чиј член сте, бидејќи бевте избрана за една од најуспешните жени менаџерки на настанот „Избор на најуспешни жени менаџерки“ за 2022 година, организиран од агенцијата „Марили“. Дали овој проект ви помогна да воспоставите контакти и соработка со жени од нашата земја?

М-Р ДАУТОВИЌ:  Учеството во „Марили Бизнис Клубот“ ми овозможи да запознаам исклучителни жени - визионери, лидерки и хуманитарки. Исто така, запознавам познати долгогодишни пријателки и успешни претприемачки. Од тие средби се родија соработки, идеи и, најважно, нова енергија. А што се однесува до наградите, секоја награда е потврда за изминатиот труд, но и одговорност за она што допрва доаѓа. Особено ми е мило што сè повеќе жени од Црна Гора се препознаваат во регионални рамки, бидејќи имаме толку многу да покажеме.

МАРИЛИ: Многу сте активна и во областа на хуманитарната работа. Наведете неколку хуманитарни акции и добротворни дела кои имале големо влијание врз општеството?

М-Р ДАУТОВИЌ: Хуманоста е основа на секој вистински успех.

Учествував во бројни акции, од помагање на деца без родители, поддршка на жени жртви на насилство, до донации за лекување на болни и купување опрема за училишта и болници.

Еден од проектите на кои сум особено горда е иницијативата „Куќа на надежта“ - која ги здружува жените од различни индустрии со цел да им обезбеди поддршка на најранливите во општеството. Бидејќи кога им помагаме на другите, си помагаме и себеси да бидеме подобри луѓе.

МАРИЛИ:  Во вашата динамична животна приказна, почнувајќи од бизнисот преку борбата за подобра иднина за жените, е вткаена емотивна, уметничка, суштинска, но и најдлабока нота - поезија и проза. Што најчесто ве инспирира кога пишувате поезија и проза? Наведете ги вашите литературни публикации и кажете ни дали подготвувате нешто ново?

М-Р ДАУТОВИЌ:  Пишувањето е мојот внатрешен свет - место каде што тишината станува збор. Ме инспирираат луѓето, нивните животни приказни, силата, тагата, надежта и борбата. Посебна инспирација за мене е љубовта како вечен и неисцрпен мотив, најсилната и најблагородна алатка што извира од самото срце на човекот и претставува вистинско спасение не само за поединецот, туку и за целото општество.

Всушност, моите зборови преведени преку стихови или проза, пренесуваат секојдневни емоции што нè допираат во вечноста и го наоѓаат својот пат до читателот.

Објавив неколку збирки поезија и кратки раскази, а моментално работам на нова книга, која ќе ја обедини мојата креативност низ призмата на жена - мајка, водач, борец и сонувач. Литературата е мој начин не само да оставам трага во времето, туку да му кажам на светот дека зборот ослободува, дава сила, го потсетува човекот дека никогаш не треба да престане да се надева, да создава и да сака.

МАРИЛИ:  Некои успешни луѓе во еден момент почнуваат да ја живеат својата работа, дали е тоа потребно и како да се постават граници?

М-Р ДАУТОВИЌ: Границите се поставуваат според личните и работните потреби и мора да бидат флексибилни. Постојат периоди кога амбицијата доаѓа на сметка на приватниот живот и обратно.

Важно е да се постигне долгорочна рамнотежа, а овие циклуси се само привремени и јас го прифаќам тоа.

За секој од нас, приватниот и деловниот свет се тесно испреплетени, мора да ги одделиме деловните и приватните проблеми. Секогаш се стремам да го искористам максимално времето што го поминувам на работа и добро да го искористам времето по долгиот работен ден. Иако буквално не запирам во текот на работните денови, слободното време ми е свето.

Потоа од петта брзина, се префрлам во прва брзина и поминувам време со моето семејство, пријатели, читајќи книги и пишувајќи поезија.

---

Статијата е прочитана 252 пати.

Сподели:

---